Słodki przegląd: którą czekoladę wybrać?
KALORYCZNOŚĆ I RODZAJE CZEKOLAD, ORAZ 10 SŁODKICH FAKTÓW, O KTÓRYCH NIE MIAŁEŚ POJĘCIA.
Według definicji, czekolada to wyrób cukierniczy sporządzony z miazgi kakaowej, tłuszczu (masła) kakaowego, środka słodzącego (zazwyczaj cukru) i innych dodatków.
Historia czekolady sięga czasów Majów i Azteków, którzy przyrządzali napoje z roztartych ziaren kakaowca z miodem, wanilią, chilli lub kukurydzą. Wówczas była to tzw. „gorzka woda” - napój dla najbogatszych lub wykorzystywany do modłów i obrzędów rytualnych. Od nazwy ich drogocennego napoju - „Xococalit” wywodzi się angielskie słowo „chocolate”.
Historia czekolady sięga czasów Majów i Azteków, którzy przyrządzali napoje z roztartych ziaren kakaowca z miodem, wanilią, chilli lub kukurydzą. Wówczas była to tzw. „gorzka woda” - napój dla najbogatszych lub wykorzystywany do modłów i obrzędów rytualnych. Od nazwy ich drogocennego napoju - „Xococalit” wywodzi się angielskie słowo „chocolate”.
CZEKOLADOWA EKSPANSJA EUROPY
Dzięki odkryciu Ameryki przez Kolumba, nasiona kakaowca zostały przetransportowane do Europy. Początkowo proszek, otrzymany w wyniku roztarcia ziaren, zalewano ciepłą wodą z dodatkiem cukru.
W późniejszych latach opatentowano proces masowego proszkowania nasion kakaowca oraz alkalizacji czekolady. Tak oto w XIX wieku otrzymano pierwszą tabliczkę czekolady.
CZEKOLADA W DIECIE
Niestety, kakao i czekoladę zaliczamy do produktów wysokokalorycznych. Nie oznacza to jednak, że musimy wykluczyć ten produkt z diety. Wręcz przeciwnie. Czekolada zawiera m.in. fenyloetyloaminy, czyli nic innego jak słynne endorfiny, a także substancje psychoaktywne mające wpływ na koncentrację. Według badań jedzenie czekolady podczas nauki sprawia, że człowiek efektywniej przyswaja wiedzę. Ponadto tłuszcze zawarte w kakao mogą chronić przed nowotworami piersi. Warto także wspomnieć, że czekolada to źródło wielu wartościowych składników mineralnych, przede wszystkim magnezu, potasu, wapnia, cynku oraz żelaza. W imię tych korzyści należy jednak zastanowić się nad wyborem odpowiedniej tabliczki.
gorzka, mleczna, deserowa czy biała?
Wybór jest zatem oczywisty.
Gorzka czekolada to przede wszystkim produkt o niskim indeksie glikemicznym. Chodzi tu m.in. o zawartość kakaa w tabliczce, która wynosi przynajmniej 70%. Wg badań, składniki zawarte w kakao mogą zapobiegać otyłości i pomagają trzymać insulinę w ryzach, stąd gorzka czekolada zalecana jest osobom chorym na cukrzycę. Większa zawartość kakaa ma szeroki wachlarz korzyści. Ziarna kakaowca są źródłem przeciwutleniaczy o właściwościach antynowotworowych, a także ochronnych przed wirusami i chorobami skóry. Zmniejszają także ryzyko chorób serca. Dla porównania: ziarna kakaowca zawierają dwa razy więcej antyoksydantów niż czerwone wino i trzy razy więcej niż zielona herbata.
Ponadto, w porównaniu z czekoladą mleczną, gorzka czekolada dostarcza dziesięciokrotnie mniejszą dawkę cholesterolu: na 100g czekolady – mleczna 10mg, natomiast gorzka zaledwie 1mg.
Gorzka czekolada to przede wszystkim produkt o niskim indeksie glikemicznym. Chodzi tu m.in. o zawartość kakaa w tabliczce, która wynosi przynajmniej 70%. Wg badań, składniki zawarte w kakao mogą zapobiegać otyłości i pomagają trzymać insulinę w ryzach, stąd gorzka czekolada zalecana jest osobom chorym na cukrzycę. Większa zawartość kakaa ma szeroki wachlarz korzyści. Ziarna kakaowca są źródłem przeciwutleniaczy o właściwościach antynowotworowych, a także ochronnych przed wirusami i chorobami skóry. Zmniejszają także ryzyko chorób serca. Dla porównania: ziarna kakaowca zawierają dwa razy więcej antyoksydantów niż czerwone wino i trzy razy więcej niż zielona herbata.
Ponadto, w porównaniu z czekoladą mleczną, gorzka czekolada dostarcza dziesięciokrotnie mniejszą dawkę cholesterolu: na 100g czekolady – mleczna 10mg, natomiast gorzka zaledwie 1mg.
ile biała czekolada ma wspólnego z czekoladą?
Zgodnie z definicją – niewiele, a według koneserów, nie klasyfikuje się do miana czekolady w ogóle. Nie zawiera bowiem ani grama ziaren kakaowca ani miazgi kakaowej, a zawartość masła kakaowego w najlepszych gatunkowo białych czekoladach sięga jedynie 33%. Z tego względu biała czekolada jest najmniej wartościowa pod względem odżywczym spośród wszystkich rodzajów czekolad.
w tabliczce czy do picia?
Stawiając sobie takie pytanie, warto uzmysłowić sobie, iż czekolada podawana w wersji płynnej (mam na myśli klasyczną wersję serwowaną w uczciwych pijalniach) to nic innego jak mieszkanka ponad 30% śmietany, mleka i gorzkiej czekolady. Jeśli chodzi o kaloryczność takiego napoju, jest ona niestety, zdecydowanie wyższa, niż się wydaje.
ODWIECZNE PYTANIE: CZEKOLADA A BIEGANIE
Co te dwie przyjemności mają ze sobą wspólnego? Otóż czekolada, prócz węglowodanów, białka i tłuszczu, zawiera pewną ilość alkaloidów o działaniu stymulującym: teobrominę i kofeinę.
Teobromina, prócz działania pobudzającego, działa także regenerująco na organizm po wysiłku zarówno fizycznym jak i psychicznym. Obecna w czekoladzie fenyloetyloamina, współdziałając z teobrominą, niweluje stres, niepokój oraz uczucie napięcia. Według statystyk, osoby z depresją jedzą o 55% więcej czekolady niż te, które nie cierpią na zaburzenia nastroju.
Teobromina, prócz działania pobudzającego, działa także regenerująco na organizm po wysiłku zarówno fizycznym jak i psychicznym. Obecna w czekoladzie fenyloetyloamina, współdziałając z teobrominą, niweluje stres, niepokój oraz uczucie napięcia. Według statystyk, osoby z depresją jedzą o 55% więcej czekolady niż te, które nie cierpią na zaburzenia nastroju.
Fenyloetyloamina, powszechnie znana pod nazwą „endorfin”, to neuroprzekaźnik, wytwarzany naturalnie w mózgu podczas długotrwałego wysiłku fizycznego o wysokiej intensywności, gdy oddychanie jest utrudnione (np. w czasie biegania, stąd powszechna teoria o „euforii biegacza” z lat 70.) Niedotlenienie wywołuje stres organizmu, co z kolei stymuluje silne wytwarzanie endorfin. Umożliwiają one podjęcie dalszego wysiłku, który normalnie nie mógłby być kontynuowany. Stąd teoria o przejęciu przez umysł kontroli nad ciałem.
Dlaczego wówczas przeżywamy stan euforyczny? Otóż receptorami dla fenyloetyloaminy są receptory opoidowe, czyli dokładnie te same, które funkcjonują dla morfiny. Zresztą endorfiny to nazwa powstała ze skróconej frazy: "endogenne morfiny". Zatem podobnie jak przy stosowaniu morfiny, połączenie endorfin z receptorem powoduje zniesienie bólu spowodowanego nadmiernym wysiłkiem, w związku z czym trening może zostać kontynuowany. Stąd właśnie rodzą się uzależnienia od wysiłku fizycznego najpowszechniejsze wśród biegaczy długodystansowych, którzy przez fizjologów są uznawani za „endogennych morfinistów” - uzależnionych fizjologicznie od nadmiernej aktywności fizycznej, która może czasem prowadzić o wyniszczenia organizmu.
Dlaczego wówczas przeżywamy stan euforyczny? Otóż receptorami dla fenyloetyloaminy są receptory opoidowe, czyli dokładnie te same, które funkcjonują dla morfiny. Zresztą endorfiny to nazwa powstała ze skróconej frazy: "endogenne morfiny". Zatem podobnie jak przy stosowaniu morfiny, połączenie endorfin z receptorem powoduje zniesienie bólu spowodowanego nadmiernym wysiłkiem, w związku z czym trening może zostać kontynuowany. Stąd właśnie rodzą się uzależnienia od wysiłku fizycznego najpowszechniejsze wśród biegaczy długodystansowych, którzy przez fizjologów są uznawani za „endogennych morfinistów” - uzależnionych fizjologicznie od nadmiernej aktywności fizycznej, która może czasem prowadzić o wyniszczenia organizmu.
SŁODKIE FAKTY, O KTÓRYCH NIE MIAŁEŚ POJĘCIA
- Jedzenie czekolady nie sprzyja próchnicy. Ekstrakt z łusek kakaowca nie jest niebezpieczny dla zębów. Jedynie cukier zawarty w czekoladzie szkodzi zębom, ale jeśli sięgamy po gorzką czekoladę – substancji słodzących jest niewiele lub wcale.
- Każda ekspedycja biorąca udział w wyprawach kosmicznych miała na wyposażeniu czekoladę.
- Największa na świecie tabliczka czekolady została zrobiona w Wielkiej Brytanii w 2011 roku. Ważyła 5 792,5 kg.
- Jedzona w nadmiarze czekolada może powodować bóle głowy, stąd zaleca się przyjmowanie kontrolowanych dawek u osób cierpiących na migreny.
- Dzienna produkcja słynnych czekoladek firmy "Hershey" to około 80 milionów.
- W 2013 roku w Belgii, pod nadzorem naukowców z Belgii, Niemiec, Holandii i Szwajcarii, powstała limitowana edycja znaczków pocztowych o smaku czekolady.
- Czekolada może powodować drgawki, krwotoki wewnętrzne, zawał serca, a w skrajnych przypadkach prowadzić do śmierci u zwierząt, gdyż ich organizm nie jest zdolny do metabolizmu zawartego w czekoladzie alkaloidu – teobrominy.
- Wynalazca ciasteczek z kawałkami czekolady (chocolate chip cookies) sprzedał swoją recepturę firmy Nestle w zamian za dożywotni zapas czekolady.
- Teobromina występująca w czekoladzie ma silniejsze właściwości przeciwkaszlowe niż kodeina.
- Pomimo faktu iż czekolada jest produkowana w fabrykach o wysokich standardach, średnio jedna tabliczka zawiera elementy składowe około 8 insektów, które zostają przemielone razem z zebranymi ziarnami kakaowca. Aby całkowicie wyeliminować ich obecność, zakłady produkcyjne musiałyby stosować większe ilości pestycydów, które są zdecydowanie bardziej szkodliwe niż kilka odnóży owadów.
„Najlepsze rzeczy w życiu są niewidoczne, dlatego zamykamy oczy, kiedy całujemy, marzymy i jemy czekoladę.”
Zgodnie z powyższym, nie należy odmawiać sobie spożywania czekolady i całkowicie wycofać ją z diety. Ważny jest natomiast umiar i rozsądek.
„Naprawdę silny jest ten, kto potrafi połamać całą tabliczkę czekolady i zjeść tylko jeden kawałek”.
Bądźcie silni. I wybierajcie czekoladę 70%.
Dr FIT
Dr FIT
Post bierze udział w "Happy Hour link party" z okazji czwartych urodzin bloga Speckled Fawn. Jeśli masz bloga, dołącz do zabawy i pochwal się swoim dziełem! Kliknij powyższy guzik z kodem, aby dowidzieć się więcej. :)